De geest in dit huis is liefderijk

Het leven en De Werkplaats van Kees Boeke (1884-1966)

Daniela Hooghiemstra

De worsteling van een man die probeerde om te leven met God maar zonder Kerk.

Het verhaal van onderwijshervormer Kees Boeke voert van het negentiende-eeuwse Alkmaar naar het industriële Engeland, van de eerste moderne oorlog naar de roerige jaren twintig en van de Tweede Wereldoorlog naar de naoorlogse tijd. Op basis van nooit eerder gepubliceerde documenten, mede over het koningshuis. En met veel niet eerder gepubliceerde foto’s.

Christen-pacifist Kees Boeke (1884-1966) wordt wel ‘onderwijshervormer’ genoemd, maar hij beoogde niet minder dan de stichting van een nieuwe wereld. Als zoon van een domineesdochter en een natuurwetenschapper trouwde hij in 1911 met de schatrijke Betty Cadbury, dochter van de bekende quaker en chocoladefabrikant Richard Cadbury uit Engeland. In een poging een bezit- en hiërarchieloze gemeenschap op te bouwen, besloot het echtpaar in 1922 afstand te doen van het vermogen dat zij geërfd had. Maar toen de vorming van de nieuwe gedroomde wereld ontaardde in conflicten, besloot Kees Boeke in Bilthoven een school te stichten waar kinderen van jongs af aan tot ‘gemeenschapsmensen’ zouden worden opgevoed. Deze unieke school kreeg na de Tweede Wereldoorlog een prominente leerling: prinses Beatrix. De koninklijke aandacht leek de kroon op Boekes werk, maar luidde ook het begin in van zijn ondergang.