Spiegel van hemel en aarde

De hart-geest in de Chinese en Japanse filosofie

Michel Dijkstra

Denken met je hart. Dat is waartoe klassieke Japanse en Chinese wijsgeren hun publiek willen uitnodigen. In plaats van een onderscheid te maken tussen denken en voelen, gaan zij uit van de ‘hart-geest’, of het perfect samengaan van gedachten en gevoelens. Hoe gebruiken wij dat vermogen? Sluiten we ons van de wereld af of zoeken we de eindeloze verbinding met alles en iedereen?

Spiegel van hemel en aarde verkent de dimensies van de hart-geest aan de hand van de taoïst Zhuang Zi, de confucianist Mencius en de zenboeddhist Dogen Zenji. Daarnaast komen de Japanse estheticus Motoori Norinaga en de gedichten van zendichter Ryokan aan bod. Deze meesters tonen elk op hun eigen wijze hoe de mens zich kan bevrijden van vooroordelen en fixaties, die hem verhinderen om de wereld te weerspiegelen. Met de openheid die je in jezelf vindt, neemt de ruimte voor de ander spontaan toe, want: ‘Jouw hart-geest is een spiegel; hoe meer je hem poetst, hoe meer hij schittert.’