Baltasar Gracián (1601-1658) werd opgevoed in het jezuïetenklooster van Calatayud in Spanje. Alhoewel hij de orde niet verliet, raakte hij er wel mee in conflict door de publicatie van enkele van zijn werken. Zijn eerste werk, El héroe (De held) dateert van 1637 en is geïnspireerd op de persoon van de Spaanse koning Filips IV. El discreto (1646) beschrijft de eigenschappen van de volmaakte mens en vertoont invloeden van Aristoteles, Seneca en Castiglione. El oráculo manuel y arte de prudencia (Handorakel en kunst van de voorzichtigheid), dat in 1647 verscheen, gaat op deze voet verder. Het bevat een verzameling praktische leefregels, met commentaar van de schrijver. Het werk is cynisch en was destijds vooral voor de intellectuele elite bestemd. Graciáns belangrijkste werk was El criticón (1651-1657), een filosofisch-allegorisch verhaal in drie delen. Deze satire over de mens en zijn gewoonten is pessimistisch, maar zeer goed geschreven.